Utrechters zijn trots op hun stad. En terecht! De geschiedenis van Utrecht is waanzinnig interessant. In deze blog het verhaal van 2000 jaar Utrecht in vogelvlucht.
Leestijd: 1:59 min.
Lange tijd was Nederland één groot moeras, een rivierdelta. 2000 jaar geleden vormde de rivier de Rijn de noordgrens van het Romeinse Rijk. Langs deze rivier bouwden de Romeinen wachttorens, forten en een weg. Eén van die forten bouwden zij rond 41 na Chr. op de plek van het Domplein. Zij noemden het fort Trajectum en zo werd Utrecht geboren. Toen de Romeinen 300 jaar later vertrokken was het fort wisselend in bezit van Franken en Friezen.
Eind 7e eeuw kwam de Engelse missionaris Willibrord naar Nederland. Op de restanten van het Romeinse fort liet hij een kerkje bouwen gewijd aan Sint-Maarten. Utrecht werd daarmee een uitvalsbasis voor het bekeren van stammen in het noorden. Willibrord werd opgevolgd door Bonifatius en enige tijd later kreeg Utrecht de status van bisdom.
Op haar hoogtepunt besloeg bisdom Utrecht wel driekwart van het huidige Nederland. Over een groot deel hiervan was de bisschop de hoogste baas. Hij had een leger, sprak recht en hief belastingen. Utrecht werd een echte kerkenstad en in de binnenstad waren tientallen kloosters te vinden. 500 jaar lang was Utrecht de grootste en belangrijkste stad van Nederland.
In 1122 kreeg Utrecht stadsrechten uit handen van de Duitse Keizer Hendrik V. De stad kreeg een zelfstandig stadsbestuur, er werd een singel met stadsmuur aangelegd en men begon met het graven van de Oudegracht. Utrecht was een bloeiend handelscentrum met kooplieden uit alle windstreken. De Oudegracht fungeerde als een kilometerslange binnenhaven met bruggen die als marktplaats dienst deden. In deze periode zijn de beroemde werven en werfkelders ontstaan. [Lees ook: Waarom je in Utrecht het jaar 1122 moet kennen]
De levendige handel en bevolkingsgroei zorgde voor het ontstaan van een grote middenklasse van ambachtslieden en handelaren. Een groot deel van deze middenklasse was verenigd in gilden. De gilden zagen toe op een goede opleiding van ambachtslieden, dat er werk van goede kwaliteit werd afgeleverd, en zij hadden een zorgtaak in geval van ziekte en overlijden. Bekende Utrechtse gilden waren de Zakkendragers, de Vleeshouwers, het Lauwersgilde en het Smedengilde.
Omdat de ambachtslieden en handelaren zo goed georganiseerd waren, oefenden zij ook sterke invloed uit op het stadsbestuur. Toen de Utrechtse bisschop op een dag met zijn leger op veldtocht was, zagen de gilden hun kans schoon en pleegden een succesvolle machtsgreep. Utrecht kreeg in 1304 een gekozen stadsbestuur en heeft daarmee de oudste gemeenteraad van Noord-west Europa. [Lees ook: De meest democratische stad van Nederland]
In 1636 werd de Universiteit van Utrecht opgericht. In die tijd woonde vlak achter de universiteit een ontzettend getalenteerde jonge vrouw. Haar naam was Anna Maria van Schurman. Op zeer jonge leeftijd kon zij al lezen en schrijven en toen zij achttien was sprak zij wel tien vreemde talen. Anna Maria wilde dolgraag verder leren aan de universiteit, maar van oudsher was dit een mannenbolwerk.
Toch werd Anna Maria toegelaten tot de Universiteit Utrecht en zij werd daarmee de eerste vrouwelijke studente van Nederland (misschien wel van Europa). In 1641 schreef zij een ‘Dissertatie over de geschiktheid van de vrouwelijke geest voor de wetenschap en literatuur.’ Anna-Maria van Schurman werd bekend door heel Europa en correspondeerde met belangrijke wetenschappers, zoals de Franse filosoof Descartes.
In 1674 vond er in Utrecht een grote ramp plaats. Op de avond van 1 augustus bereikte een hevig stormfront de stad. Deze storm, waarschijnlijk een valwind, was zo hevig dat het middelste deel van de Domkerk volledig instortte. Sindsdien zijn de Domtoren en Domkerk van elkaar gescheiden. Over deze ramp schreef Thea Beckman het prachtige kinderboek ‘Stad in de Storm’. Omdat de Domtoren gelukkig bleef staan is het nog altijd de hoogste kerktoren van Nederland (112 meter).
In 1883 werd in Utrecht de ANWB opgericht. Dit was een vereniging voor fietsliefhebbers die wekelijks uitstapjes op de fiets organiseerde. Twee jaar later werd op de Maliebaan het eerste fietspad van Nederland aangelegd. Het was een echt fietspad waarbij fietsers voorrang hadden op al het andere verkeer.
Utrecht is een geweldige fietsstad. In 2019 en 2022 werd Utrecht uitgeroepen tot beste fietsstad ter wereld. Bij het centraal station staat de grootste fietsenstalling ter wereld, met plek voor 12.500 fietsen. Bovendien is Utrecht de enige stad waar zowel de Tour de France, Giro d’Italia en de Vuelta zijn gestart.
… de enige Nederlandse Paus Adrianus VI uit Utrecht kwam. [Lees ook: De machtigste Utrechter ooit]
... de Utrechtse Suster Bertken zich 57 jaar in een cel in een kerk liet opsluiten.
… Utrecht samen met Leiden de bakermat van de Verlichting was.
… de Franse revolutie in feite al in 1786 in Utrecht begon.
… naast de ANWB, ook het KNMI in Utrecht is opgericht.
... Utrecht het beste kraanwater heeft.
... de basis voor de ontwikkeling van kweekvlees in Utrecht werd gelegd.
… de Utrechtse voetbalvereniging Dos in 1970 landskampioen werd.
… Koning Willem-Alexander in Utrecht geboren is.
… je in Utrecht bij Roberto’s het beste vanille-ijs van de wereld kan kopen.
… WiFi een (min of meer) Utrechtse uitvinding is.
Vanaf Utrecht Centraal Station is het ongeveer 15 minuten lopen naar het Domplein. Buslijn 2 heeft een halte op het Domplein en doet er 8 minuten over vanaf het station. Op het Janskerkhof stoppen ook veel bussen. Deze halte ligt op 5 minuten lopen van het Domplein. Kijk op 9292.nl wat de snelste optie is.
Parkeren in het centrum
Op straat parkeren is duur en er zijn niet altijd vrije plekken. In de buurt van het Domplein liggen een aantal parkeergarage´s. Vooraf reserveren is vaak goedkoper.
Parkeergarage Springweg - Op 5 minuten lopen. Kosten: 2 euro per 25 minuten / 36,- dagkaart
Parkeergarage Hoog-Catharijne P1 - Op 10 minuten lopen.. Kosten: 0,50 cent per 9 minuten / 30,- voor een dagkaart
Park + Ride
P+R Westraven ligt ten zuiden van Utrecht langs de A12. Bij deze P+R kun je overstappen op de tram die je in 12 minuten naar Utrecht Centraal Station brengt. Parkeren kost 6,- per dag en is inclusief tramkaart voor 5 personen.
P+R Science Park
ligt aan de oostrand van Utrecht langs de A28. Bus 28 brengt je in 15 minuten naar het centrum. Voor het Domplein kun je uitstappen bij het Janskerkhof.