Een korte geschiedenis van de Klaaskerk, het Nicolaasklooster en het Sinterklaasfeest.
In Utrecht zijn de Nicolaïkerk en het naastgelegen klooster vernoemd naar Sint-Nicolaas. Hij was de beschermheilige van schippers en kinderen. In de middeleeuwen was Sint-Nicolaas een zeer populaire heilige. Het huidige Sinterklaasfeest heeft echter ook een Germaanse traditie. In deze blog lees je er meer over.
De Klaaskerk en het Nicolaasklooster
Vlak naast de Nicolaaskerk werd in de 14e eeuw een hofstede ingericht om ‘maegden daer in te herbergen ende God te dienen.’ Dit zusters die de hofstede betrokken werden begijnen genoemd. Zij leidden daar een eenvoudig en toegewijd leven. Naarmate het aantal begijnen toenam, begon de hofstede steeds meer op een echt klooster te lijken. Na enkele verbouwingen kreeg het de naam ‘Nicolaasklooster’. Eén van de mooiste elementen van het klooster is de gangbrug. Via deze brug konden de nonnen ongezien de kapel bereiken die aan de overkant van de steeg stond. De kapel is er nu niet meer, maar een deel van de gangbrug is goed bewaard gebleven.
Het schijnt dat de Nicolaaskerk een reliek van Sint-Nicolaas heeft. Wat voor een reliek dat is, daar ben ik nog niet achtergekomen. De Nicolaaskerk die in Odijk staat heeft zelfs twee relieken van de goedheiligman. De kerk bezat al een stukje van de mantel, maar sinds vorig jaar ook een echt stuk rib van Sinterklaas. Ze zijn er natuurlijk reuzetrots op.
De heilige Nicolaas
Op een avond vliegt er zomaar een buidel met goudstukken (of goudklompje) door het open raam naar binnen. In de buidel zit genoeg geld voor een bruidsschat. De arme vader is verguld van blijdschap. Enige tijd later gebeurt dit nog een keer. En als er ook nog een derde buidel met geld naar binnen wordt geworpen, besluit de vader te achterhalen wie de weldoener is. Het blijkt bisschop Nicolaas te zijn. Het strooien met geld (of snoepgoed) is een traditie die hieruit voortvloeit.
In een ander verhaal wekt Nicolaas drie dode kinderen (soms zijn het ook scholieren of studenten) weer tot leven. Daarom staat hij bekend als beschermheilige van de kinderen (en scholieren). Verder is Sint-Nicolaas onder meer beschermer van schippers, vissers, advocaten, bankiers, apothekers en kooplieden. Ook is hij patroonheilige van Amsterdam. In de middeleeuwen is Sint-Nicolaas één van de meest populaire heiligen.
Op 6 december, ergens tussen 335 en 337, sterft Nicolaas. Hij wordt begraven net buiten de stad Myra. In het jaar 1087 worden zijn botten naar Italië gebracht. Je kunt zijn overblijfselen vinden in de tombe van de
Basilica di San Nicola
in de havenstad Bari.
De Germaanse traditie van het Sinterklaasfeest
Naast de legendes over Sint-Nicolaas, staat het Sinterklaasfeest ook in een oude Germaanse traditie. Voor de komst van het christendom, was er bij Germaanse volkeren veel ontzag voor de wintergod Odin (ook wel Wodan genoemd). Op zijn witte paard Sephir (Sleipnir), vloog Odin over de daken van boerderijen. Aan deze machtige god bracht men offers. Appels, bieten, wortels en koren, werden bij het schoorsteengat neergelegd om Odin te vriend te houden. Het neerleggen van een wortel voor het paard is al een heel oud gebruik. Omgekeerd strooide Odin rond de kortste dag zaadjes door de schoorsteen. Het was een teken dat het land weer vruchtbaar zou worden. De schoorsteen staat in deze traditie symbool voor verbinding met het hogere of hemelse.
De Germaanse god Odin had verschillende helpers. Hij werd bijgestaan door angstaanjagende moerasgeesten. Donkere schimmen die met berkentakken (roedes) nieuw leven gaven aan het koude land. Ook had Odin twee zwarte raven, genaamd Huginn en Muninn (vrij vertaald ‘gedachten’ en ‘geheugen’). Zij vlogen rond en fluisterden Odin elke dag het laatste nieuws in. Hij wist dus alles. Als je van Odin een geschenk wilde ontvangen, dan moest je het wel verdienen.
In Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk wordt Sinterklaas net iets anders gevierd dan bij ons. Daar zijn er nog duivelse knechten die de de goedheiligman vergezellen. De tegenstelling tussen goed en slecht, en licht en donker, neemt daar nog een belangrijke plaats in. De meeste Nederlandse kinderen zijn in ieder geval niet meer bang voor alle Pieten.
-
Odin met paard en helpers
Odin op zijn paard met raven en wolven.
Button
-
Sinterklaas' knecht Ruprecht
Bron: http://www.mdz-nbn-resolving.de/urn/resolver.pl?urn=urn:nbn:de:bvb:12-bsb10016939-6, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=31551892
Button
-
Sinterklaas' knecht Hans Trapp of Père Fouettard
Bron: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1489826
Button
Meer bekijken