Fietsen langs de Vecht
Een korte geschiedenis van de Vechtstreek
Een van de mooiste fietsroutes in de provincie Utrecht gaat langs de rivier de Vecht. In mijn vrije tijd kom ik er graag. Het is een populaire fietsroute onder wielrenners. Om de overlast van voorbijrazende wielrenners te beperken, staan er borden met een ´gedragscode voor racefietsers´. Uit ergernis had een bewoner zelf maar ´Wielrenverbod´ op een bord geschreven. Even twijfelend of ik in overtreding was en met lichte schaamte, ben ik toch maar doorgefietst.
Romeinse vloten en vikingschepen
De rivier de Vecht (ook wel Stichtse Vecht genoemd, om het verschil met de Overijsselse Vecht te benadrukken) is een meer dan 2000 jaar oude rivier. De Vecht was een afsplitsing van de rivier de Rijn. Vroeger stroomde de Rijn langs Utrecht en zij was een belangrijke schakel tussen Engeland en het Romeinse Rijk. In de buurt van het Romeise castellum Fectio (nabij het huidige fort Vechten) splitste de Rijn zich in de Vecht en vormde via het Flevomeer een verbinding met de Noordzee, en verder richting de Elbe en Oostzee. Mogelijk is de naam van de Vecht afgeleid van het castellum Fectio, dat iets betekent in de trant van ´de snel stromende´.
De oudste vermelding van de Vecht komt uit de geschriften over de Romeinse veldheer Drusus, stiefzoon van keizer Augustus. Hij zou in 12 voor Christus over de Vecht zijn gevaren om de Friezen te bestrijden. Ook in 16 na Christus trok een Romeinse vloot van meer dan 1000 schepen over de Vecht op weg naar Germaanse stammen in Noord-Duitsland. Het moet voor de primitieve bewoners van de Vechtstreek een indrukwekkend schouwspel geweest zijn.
In de jaren 834 en 835 voeren meerdere malen Vikingen over de Vecht. Zij waren op handel- en rooftocht en zakten via de Vecht af in de richting van Dorestad (bij het huidige Wijk bij Duurstede). Dorestad was de belangrijkste handelsplaats in Noord-West Europa en werd meermaals door de Vikingen geplunderd. Mede door de aangerichte verwoestingen verloor Dorestad haar eens zo belangrijke positie.
Tip: Bezoek het Vechtstreekmuseum bij Maarssen
Ontginningen en ridderhofsteden
Vanaf de 10e eeuw begon men het gebied ten westen van de rivier (Vinkenveen en omstreken) te ontginnen. In de tijd van de Vikingen werden er langs de Vecht al versterkingen en wachttorens gebouwd. In de loop van de tijd werden deze uitgebreid tot zogenaamde ridderhofsteden. Slot Zuylen, Nijenrode, Oudaen en Gunterstein hier mooie voorbeelden van. Deze ridderhofsteden hadden een strategische ligging in het grensgebied tussen Utrecht en Holland. Meermaals was de Vechtstreek een strijdtoneel van het conflict tussen de bisschoppen van Utrecht en de heren van Amstel.
Tip: Slot Zuylen heeft een prachtig café in het oude Koetshuis
Turfkoorts
In de 15e eeuw zorgde verstedelijking en bevolkingsgroei ervoor dat ook het gebied ten oosten van de Vecht, tussen Utrecht en Hilversum, werd ontgonnen. De dikke veenlaag droogde op, klonk in en hierdoor kon er turf gewonnen kon worden. Ook kwamen er steen- en pottenbakkerijen langs de Vecht. De aanwezigheid van goede rivierklei en turf, en de ligging tussen Amsterdam en Utrecht maakten het een uitstekende vestigingsplaats.
De turfwinning zorgde voor een een karakteristiek landschap met petgaten en legakkers, waarop de turf te drogen werd gelegd. Er ontstond een heuse turfkoorts. Nadat ook legakkers werden weggestoken, ontstonden er grote plassen in het landschap. De Vinkeveense- en Loosdrechtse plassen zijn overblijfselen van de turfkoorts waar het goed recreëren is.
Tip: Bij de Loosdrechtse Plassen kun je fijn zwemmen bij de Strook of op één van de eilandjes
Buitenplaatsen langs de Vecht
In de 16e en 17e eeuw begonnen rijke Amsterdamse kooplieden prachtige buitenplaatsen langs de Vecht te bouwen. In lente was er een soort volksverhuizing van de stad naar het platteland en vice versa in de het najaar. De man die deze transformatie naar de Vecht als lustoord in gang zette was Joan Huydecooper. Samen met een bevriende architect heeft hij ongeveer 25 buitenplaatsen langs de Vecht gerealiseerd en doorverkocht. Huydecooper kan gezien worden als de eerste projectontwikkelaar van Nederland.
Tip: Elke 2e en 4e zondag van de maand is er op Buitenplaats Doornburgh een rondleiding.
Tijdens het rampjaar 1672 lag de Vechtstreek in de frontlinie. Franse troepen hebben tijdens deze oorlog een aantal ridderhofsteden en buitenplaatsen vernietigd. Later, in de 19e eeuw, ging het bergafwaarts met de economie en konden vele eigenaars het onderhoud van de buitenplaatsen niet meer bekostigen. Meer dan de helft van de toenmalige buitenplaatsen raakte in verval en is uiteindelijk gesloopt.
De Vechtstreek blijft echter onverminderd interessant en indrukwekkend. Als cultuurlandschap waarin de Nederlandse geschiedenis is terug te zien. Maar ook als overblijfsel van een tijd waarin de Republiek de machtigste natie ter wereld was.
Wil je de Vecht en haar geschiedenis een keer met een gids ontdekken. Ik kan een prachtig programma voor je samenstellen met fietstocht en lunchplek.
Tip: Maak een fiets- en boottocht. In de zomermaanden vaart De Fietsboot over de Vecht.
Bereikbaarheid trefpunt Domplein
Met de trein of bus
Vanaf Utrecht Centraal Station is het ongeveer 15 minuten lopen naar het Domplein. Buslijn 2 heeft een halte op het Domplein en doet er 8 minuten over vanaf het station. Op het Janskerkhof stoppen ook veel bussen. Deze halte ligt op 5 minuten lopen van het Domplein. Kijk op 9292.nl wat de snelste optie is.
Met de auto
Parkeren in het centrum
Op straat parkeren is duur en er zijn niet altijd vrije plekken. In de buurt van het Domplein liggen een aantal parkeergarage´s. Vooraf reserveren is vaak goedkoper.
Parkeergarage Springweg - Op 5 minuten lopen. Kosten: 2 euro per 25 minuten / 36,- dagkaart
Parkeergarage Hoog-Catharijne P1 - Op 10 minuten lopen.. Kosten: 0,50 cent per 9 minuten / 30,- voor een dagkaart
Park + Ride
P+R Westraven ligt ten zuiden van Utrecht langs de A12. Bij deze P+R kun je overstappen op de tram die je in 12 minuten naar Utrecht Centraal Station brengt. Parkeren kost 6,- per dag en is inclusief tramkaart voor 5 personen.
P+R Science Park
ligt aan de oostrand van Utrecht langs de A28. Bus 28 brengt je in 15 minuten naar het centrum. Voor het Domplein kun je uitstappen bij het Janskerkhof.
Blogs over wat Utrecht zo bijzonder maakt
